Góra Ślęża
Lokalizacja
Masyw Ślęży – Ślęża (718 m n.p.m.)
Góra Ślęża (dawniej także nazywana Sobótką, niem. Zobtenberg – Góra Sobótka) – jest najwyższym szczytem Masywu Ślęży, który położony jest 30 km od Wrocławia.
Góra Ślęża jest najwyższym punktem Przedgórza Sudeckiego, należy do Korony Gór Polski, Korony Sudetów i Korony Sudetów Polskich.
Etymologia nazwy
Nazwa góry pochodzi prawdopodobnie od starosłowiańskiego wyrazu ślęg („wilgoć, mokrość, mokra pogoda, błoto”), który oznacza miejsca podmokłe i spowite często mgłą. Słowo ślęg ma związek z panującym tutaj swoistym klimatem. Odosobnienie masywu, przy znacznych różnicach wysokości względnej (ok. 500 m) spowodowało, że klimat charakteryzuje się stosunkowo dużą ilością opadów.
Od słowa ślęg miały wziąć swe nazwy: rzeka Ślęza (płynąca przez rozległe mokradła), góra Ślęża (wilgotność masywu), plemię Ślężanie oraz w dalszej przyszłości wzięła się stąd nazwa całej krainy, Śląsk.
Historia
Piękna na tle pogodnego nieba, straszna w czasie burz była w dawnych wiekach miejscem pogańskiego kultu religijnego miejscowych plemion, uznawana za „siedzibę bogów” – Śląski Olimp. Początki kultu sięgają epoki brązu (700 r. p.n.e.), a upadek przypada na początki chrystianizacji tych obszarów w X i XI w. Rozkwit sanktuarium związany był z osadnictwem celtyckich Bojów. Pod koniec IV w. p.n.e. grupy Bojów założyły sanktuarium na górze Ślęży. Ośrodek kultu na Ślęży poświęcony był przede wszystkim bóstwu słonecznemu – kult solarny. Pozostałością tamtych czasów jest wiele rzeźb kultowych i równie tajemniczych kamiennych wałów usypanych wokół szczytów Ślęży, Raduni i Wieżycy.
Góra Ślęża jeszcze w XI w. słynęła z pogańskich praktyk religijnych. Jednym z nich było starosłowiańskie święto Kupały, święto radości i pojednania, którego centralnym punktem jest palenie ogniska zwanego Sobótką, związana jest z Górą Ślężą, obchodzone w okresie najdłuższego dnia, znane jeszcze dziś w Polsce pod nazwą „Sobótki”.
Ślężanie, plemię przybyłe w okresie wędrówki ludów (375 – 700 r. n.e.) zamieszkujące terytorium wokół góry Ślęży (ich ośrodek kultu religijnego) oraz nad rzeką Ślęzą (o etymologii wspólnej ze Ślężą). Nazwa plemienia pochodzi właśnie od nazwy góry i rzeki. Nazwa plemienia Ślężan została rozciągnięta na inne nadodrzańskie plemienia. W ten sposób w XII wieku ustaliła się jedna wywodząca się od plemienia Ślężan nazwa dla całego regionu, Śląsk. Nazwa krainy historycznej Śląsk pochodzi zatem od góry Ślęży i rzeki Ślęzy.
Geologia
Masyw Ślęży swe przeszło 500 metrowe wyniesienie ponad płaski teren Równiny Wrocławskiej, Równiny Świdnickiej oraz Kotliny Dzierżoniowskiej zawdzięcza bardzo odpornym skałom. Budują go dwa typy skał: magmowe i metamorficzne. Skały magmowe to gabra i granity a skały metamorficzne to amfibolity i serpentynity. Monumentalne rzeźby kultowe (dwa niedźwiedzie, mnich, grzyb, postać z rybą), znajdujące się w obrębie góry i u jej podnóża, zostały wykonane z rodzimego kamienia – granitu. Powstał w wyniku kolejnych ruchów górotwórczych, które spowodowały oddzielenie i wyodrębnienie Masywu, tworząc górę wyspową. Niekiedy błędnie przypisuje się mu miano wygasłego wulkanu.
Przez ostatnie 500 tysięcy lat na terenach Polski miały miejsce trzy zlodowacenia: południowopolskie, środkowopolskie i bałtyckie. W obszar Masywu Ślęży lodowiec wkroczył dwukrotnie. Podczas zlodowacenia środkowopolskiego szczyt Ślęży sterczał 70 m ponad lądolód w postaci samotnego nunataku. Liczne rumowiska skalne znajdujące się na zboczach Ślęży powstały w warunkach surowego klimatu peryglacjalnego panującego podczas ostatniego zlodowacenia – bałtyckiego.
Szlaki na Ślężę - Szlaki wychodzące z Sobótki na Ślężę
Szlak czerwony
Trasa: Sobótka (stacja kolejowa) – Ślęża
Łagodne wejście ze stacji kolejowej na szczyt, pozwalające poznać Sobótkę i zabytki wokół Ślęży. Szlak określany jako Droga Ślężan. Wędrujący tą trasą mają możliwość zobaczyć w Sobótce: Sanktuarium Św. Anny, rzeźby „Lew” i „Grzyb”, ogródek geologiczny, mozaika Ślężańskiego Niedźwiedzia na bramie stadionu, aleja sław kolarstwa i biegania. Dalej już w lesie warto zobaczyć: źródło św. Jakuba, rzeźby kultowe kamienne „postać z Rybą” i „Niedźwiedzia”, grupy skalne z twardego ciemnozielonego gabra tzw. Husyckie Skałki i potrójny mur z bramą, na końcu szczyt Ślęży.
Start (możliwe miejsca)
Sobótka, stacja kolejowa
Sobótka, dworzec autobusowy
Sobótka, ul. Armii Krajowej, parking
Stopień trudności:łatwy
Oznakowanie w terenie:bardzo dobre
Szlak żółty
Trasa: Sobótka (stacja kolejowa) – Sobótka (Przełęcz pod Wieżycą) – Ślęża
Najpopularniejsze wejście na szczyt, zapoznające z najważniejszymi zabytkami i przyrodą Masywu Ślęży. Urozmaicony przebieg. Szlak prowadzi ze stacji kolejowej w Sobótce przez przełęcz Pod Wieżycą, potem na szczyt Wieżycy. Stąd trzymając się oznakowania turystycznego zgodnego z kolorem trasy do Przełęczy Dębowej, na której szlak żółty łączy się ze szlakiem czerwonym.
Start (możliwe miejsca)
Sobótka, stacja kolejowa
Sobótka, dworzec autobusowy
Sobótka, ul. Świdnicka, parking
Sobótka, ul. Armii Krajowej, parking
Stopień trudności:średni
Oznakowanie w terenie:bardzo dobre
Szlak niebieski
Szlak niebieski
Trasa: Sobótka Zachodnia (stacja kolejowa) – Ślęża
Szlak prowadzi ze stacji kolejowej w Sobótce Zachodniej, dalej ulicą Zmorskiego, następnie ulicą Zamkową do góry, obok mijamy zespół pałacowo-klasztorny ZAMEK. Dalej droga wiedzie cały czas pod górę, stromą ścieżką przez las na szczyt Ślęży.
Start (możliwe miejsca)
Sobótka Zachodnia, stacja kolejowa
Sobótka Górka, przystanek PKS
Sobótka Górka, ul. Świdnicka, parking
Stopień trudności:średni – trudny
Oznakowanie w terenie:bardzo dobre
Szlaki wychodzące z Przełęczy Tąpadła na Ślężę
Szlak żółty
Trasa: Przełęcz Tąpadła – Ślęża
Najkrótsza droga na Ślężę.
- Umożliwia wejście z małymi dziećmi. Brak możliwości wjazdu wózkiem dziecięcym.
- W weekendy i dni wolne szlak bardzo zatłoczony.
Start (możliwe miejsca)
Przełęcz Tąpadła, przystanek PKS
Przełęcz Tąpadła, parking
Stopień trudności:bardzo łatwy
Oznakowanie w terenie:bardzo dobre
Szlak niebieski
Trasa: Przełęcz Tąpadła – Ślęża
Najładniejszy szlak na zboczach Ślęży przechodzący przez skalne grupy Olbrzymków i piękny skałkowo-leśny zespół przyrodniczy Skalna, na szczyt Ślęży wchodzimy od strony zachodniej obok wieży widokowej.
Start (możliwe miejsca)
Przełęcz Tąpadła, przystanek PKS
Przełęcz Tąpadła, parking
Stopień trudności:średni / trudny (dzieci powyżej 8 lat)
Oznakowanie w terenie:bardzo dobre
Szlak z zalewu Sulistrowickiego na Ślężę
Szlak czerwony
Trasa: Sulistrowice (zalew) – Ślęża
Zalew Sulistrowicki to idealne miejsce na rozpoczęcie wędrówki – w tle Ślęża. Trasa prowadzi stromą ścieżką przez las na szczyt Ślęży. Na szczyt wchodzimy od strony stacji telewizyjnej.
Start (możliwe miejsca)
Sulistrowice, przystanek PKS (zalew)
Sulistrowice, parking nad zalewem
Stopień trudności:średni
Oznakowanie w terenie:bardzo dobre
Szlaki z Przełęczy pod Wieżycą Wokół Ślęży
Trasa: Przełęcz pod Wieżycą – Przełęcz Tąpadła – Przełęcz pod Wieżycą (szlak czarny).
Spokojny, bardzo cichy szlak wokół Ślęży, prowadzący cały czas w lesie, nadający się do spacerów dla wszystkich. Możliwość przerwania wycieczki w połowie trasy, na przełęczy Tąpadła.
Start (możliwe miejsca)
Sobótka, ul. Armii Krajowej, parking
Przełęcz Tąpadła, parking
Przełęcz Tąpadła, przystanek PKS
Stopień trudności:łatwy
Oznakowanie w terenie:bardzo dobre
Przyrodniczo – leśna ścieżka dydaktyczna
Trasa: Przełęcz pod Wieżycą – Wieżyca – źródło Anny – Przełęcz pod Wieżycą.
Zaprojektowana w taki sposób, aby można było przyjemnie spędzić kilka godzin na łonie natury podziwiając jej piękno oraz liczne zagadnienia leśne, archeologiczne i geologiczne. Pokonanie całej trasy i zapoznanie się z poszczególnymi obiektami zajmuje około 2,5 godziny. Na odcinku 7,5 km zlokalizowanych jest 12 przystanków. Różnica wzniesień, jaką należy pokonać wynosi 300 m /od 300 m n.p.m. do 600 m n.p.m./. Proszę o zachowanie szczególnej ostrożności, zwłaszcza tam, gdzie trasa ścieżki biegnie wśród skał, bowiem śliskie i oblodzone kamienie mogą być bardzo niebezpieczne dla osób starszych i dzieci. Trasa została tak zaprojektowana, aby można było ją rozpocząć i zakończyć w tym samym miejscu. W celu zapewnienia odpoczynku na trasie wędrówki znajdziemy kilka miejsc, gdzie można usiąść i spożyć mały posiłek.
Start (możliwe miejsca)
Sobótka, ul. Armii Krajowej, parking
Stopień trudności:średni
Oznakowanie w terenie:miejscami słabo widoczne – sugerowana mapaCzas przejścia:2,5 h (z dzieckiem), dystans: 7,5 km
Przyrodniczo – leśna ścieżka dydaktyczna
Trasa: Ścieżka przyrodnicza Ślężańskiego Parku Krajobrazowego.
Ścieżka biegnie od przełęczy pod Wieżycą, następnie przez szczyt Wieżycy do rezerwatu archeologicznego w Będkowicach. Podczas wędrówki poznamy charakterystyczne dla Masywu Ślęży typy lasów oraz zamieszkujące je gatunki roślin i zwierząt. Opowiemy także o fenomenie Ślężańskich źródeł i bogatej historii regionu. Przejście ścieżki zajmuje około 2 godzin, sprowadzając nas z wysokości 300 m n.p.m. do 230 m n.p.m.
Start (możliwe miejsca)
Sobótka, ul. Armii Krajowej, parking
Stopień trudności:łatwy – średni
Oznakowanie w terenie:dobre – bardzo dobre
Szlak wieżowy na Wieżycę
Trasa: Przełęcz pod Wieżycą – Wieżyca
Alternatywna trasa do najpopularniejszego szlaku żółtego prowadzącego z przełęczy pod Wieżycą na szczyt Wieżycy. Dłuższa droga, ale i mniej stroma niż szlak żółty.
Start (możliwe miejsca)
Sobótka, ul. Armii Krajowej, parking
Stopień trudności:średni
Oznakowanie w terenie:miejscami słabo widoczne
Czas przejścia:30 min (z dzieckiem), dystans: 1,5 km
Szlaki z Przełęczy Tąpadła Wokół szczytu Raduni
Trasa: Przełęcz Tąpadła – Rezerwat Góra Radunia – Przełęcz Tąpadła
Uwaga: Zakaz wstępu na Radunię.
W 2014 roku zlikwidowany został szlak turystyczny prowadzący przez szczyt Raduni. Spowodowane to było koniecznością ochrony przyrody, która niszczona była przez niefrasobliwych turystów, rozdeptujących cenne murawy i palących na szczycie Raduni ogniska. Szlak niebieski poprowadzony został skrajem rezerwatu „Góra Radunia”. Obecnie szlak trawersujący górę od północnego wschodu.
Start (możliwe miejsca)
Przełęcz Tąpadła, przystanek PKS
Przełęcz Tąpadła, parking
Stopień trudności:łatwy – średni
Oznakowanie w terenie:dobre
Czas przejścia:2,5 h (z dzieckiem), dystans: 5,5 km
Szlaki wychodzące z Przełęczy Tąpadła na Ślężę
Ścieżka pod skałkami
Ścieżka przyrodnicza „Skalna”
Trasa: Ścieżka biegnie wzdłuż granicy rezerwatu chroniącego szczyt.
Trasa nie opada ani nie wznosi się gwałtownie – biegnie na mniej więcej tym samym poziomie, należy unikać ostrych podejść lub zejść, to mocno ograniczymy ryzyko zgubienia drogi.
Na ścieżkę można wejść z każdego szlaku wiodącego na Ślężę (żółty, czerwony, niebieski). Najkrótsza droga wiedzie z Przełęczy Tąpadła i oznaczona jest kolorem żółtym.
Start (możliwe miejsca)
Przełęcz Tąpadła, przystanek PKS
Przełęcz Tąpadła, parking
Stopień trudności:łatwy
Oznakowanie w terenie:brak (wymagana mapa)
Ścieżka przyrodnicza „Skalna”
Ścieżka przyrodnicza „Skalna”
Trasa: Ścieżka łączy szlak zielony ze szlakiem żółtym (Polana z dębami) na południowy – zachód od szczytu Ślęży.
Ścieżka przebiega przez teren który cechują liczne strome zbocza, urwiska oraz usypiska. Powstały tu ścieżki w postaci wykutych bądź ułożonych kamiennych stopni, ułatwiające podejście na niektóre ze skałek. Oprócz ciekawej rzeźby terenu atutem „Skalnej” są walory widokowe. Warto szczególnie odwiedzić skałkę z ceramiczna płaskorzeźbą Madonny z Dzieciątkiem. Roztacza się stąd malowniczy widok na Radunię, Wzgórza Kiełczyńskie, miejscowości położone na zachód od Ślęży oraz Góry Sowie.
Start (możliwe miejsca)
Przełęcz Tąpadła, przystanek PKS
Przełęcz Tąpadła, parking
Stopień trudności:trudny (dzieci powyżej 6 lat)
Oznakowanie w terenie:bardzo dobre
Ścieżka dydaktyczna
Trasa: Przełęcz Tąpadła – Rezerwat Góra Radunia – Rezerwat Łąka Sulistrowicka – Sulistrowiczki – Przełęcz Tąpadła
Ścieżka dydaktyczna skierowana do wszystkich. Na odcinku 10km, każdy znajdzie coś ciekawego, zarówno dzieci, młodzież, jaki i dorośli. Poznamy budowę, funkcje i życie lasu, gospodarkę łowiecką w lasach. Odwiedzimy cenne rezerwaty przyrody „Góra Radunia” i „Łąka Sulistrowicka”, otrzemy się o historię i kulturę naszych przodków, odwiedzając cenne wały kultowe. Poznamy też gatunki chronione roślin i zwierząt, ale także zapoznamy się z zagrożeniami, jakie dla lasu stanowi nie tylko sama przyroda, ale i ludzie. Na drzewach znajduje się charakterystyczny znaczek zielonego drzewka, umieszczonego na białym tle, który będzie kierunkowskazem. Gdy tylko ścieżka zmieniać będzie kierunek, pod zielonym drzewkiem pojawi się także strzałka kierunkowa.
Start (możliwe miejsca)
Przełęcz Tąpadła, przystanek PKS
Przełęcz Tąpadła, parking
Sulistrowiczki, ul. Świdnicka, parking
Sulistrowiczki, ul. Świdnicka, PKS
Stopień trudności:łatwy
Oznakowanie w terenie:złe (wymagana mapa – oznaczenia słabo widoczne lub czasami brak)
Czas przejścia:4 h (z dzieckiem), dystans: 10,5 km
Wzgórza Kiełczyńskie Ścieżka edukacyjno-przyrodnicza
Trasa: Kielczyn – Szczytna – Przełecz Książnicka – Kiełczyn
Wzgórza Kiełczyńskie stanowią świetną alternatywę dla przepełnionych Ślężańskich szlaków. Wiodącą przez wzgórza ścieżka dydaktyczna wyznaczona w 2013 roku miejscami bywa nieprzetarta i dzika ale z dziećmi można iść bez obaw. Ścieżka okrąża wzgórza. Zaczyna się tuż przed kościołem w Kiełczynie a kończy przy leśnym parkingu niedaleko tego samego kościoła. Trasa składa się z 16 przystanków z tablicami informacyjnymi. Przez kiełczyńskie wzgórza wiedzie ponadto żółty szlak ze Świdnicy na Ślężę.
Start (możliwe miejsca)
Kiełczyn, kościół pw. Narodzenia Najświętszej Marii Panny
Stopień trudności:łatwy – średni
Oznakowanie w terenie:bardzo dobre
Czas przejścia:2,5 h (z dzieckiem), dystans: 5,5 km
Szlaki archeologiczne - Czerwony niedźwiedź
Trasa: Sobótka (dworzec autobusowy D.A) – Będkowice (rezerwat archeologiczny)
Szlak wyznakowany przez działaczy Oddziału Wrocławskiego PTTK w roku 1975. Jest to wygodny, spacerowy szlak biegnący podnóżem Stolnej do bardzo ciekawych stanowisk archeologicznych (cmentarzysko kurhanowe, grodzisko), częściowo zrekonstruowanych.
Start (możliwe miejsca)
Sobótka, dworzec autobusowy
Sobótka, ul. Armii Krajowej, parking
Stopień trudności:łatwy
Oznakowanie w terenie:bardzo dobre
Czarny niedźwiedź
Trasa: Sobótka (dworzec autobusowy D.A) – Sobótka Zachodnia
Niezwykle interesująca wycieczka przez Ślężę, pozwalająca poznać niemal wszystkie zabytki prehistoryczne Masywu oraz inne obiekty, w tym przyrodnicze.
Start (możliwe miejsca)
Sobótka, dworzec autobusowy
Sobótka, ul. Armii Krajowej, parking
Sobótka Zachodnia, stacja kolejowa
Stopień trudności:Zróżnicowany przebieg szlaku – od łatwych do trudnych odcinków
Oznakowanie w terenie:bardzo dobre
Wideo Ślęża
Ślęża
Ciekawostki na temat góry Ślęży. ⛰️
Przez wieki góra była miejscem pogańskich rytuałów poświęconych kultowi słońca. Na górze i w jej pobliżu znajdują się kamienne posągi, których rola jest wciąż nieznana. Magię i czar góry można poczuć już u jej podnóża. Gęste lasy i gęsta roślinność pokrywają obszar góry. Góra znajdowała się niegdyś pod lodowcem i była otoczona bagnami. Najciekawsze jest to, że w przeszłości bagno nazywało się “slenk”. Być może stąd wzięła się nazwa Góra Ślęża.⛰️
Ślęża
Górskie krajobrazy to moje źródło energii – ich piękno przywraca mi wewnętrzny balans. ⛰️🌿🔋